صنعت نشر و دولت آینده
“پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و استقرار نظامی بر اساس ارزش‌های معنوی و احکام الهی در ایران، بار دیگر تفکر دینی به عنوان اندیشه‌ای امیدزا، حیاتبخش و مترقی در عرصه حیات انسان معاصر ظاهر گردید.
تجدید حیات اندیشه‌ی وحیانی و ارزش‌های معنوی، از سویی، سبب بیداری و خودباوری بیشتر آحاد جامعه را فراهم آورد و از سوی دیگر نظام جمهوری اسلامی ایران که دارای مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی بود بر «آگاهی همگانی» تأکید ویژه‌ای داشت که از جمله مهمترین اقدامات در راستای تحقق ایجاد آگاهی همگانی افزایش سواد آموزی و گسترش دانشگاه‌های کشور بود.
صنعت نشر نیز همزمان و همدوش با انقلاب اسلامی از منظر کمیت و کیفیت رشد جهش گونه‌ای را تجربه کرده است، براساس آمارهای موجود از سال 1320 تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در هر سال رقمی کمتر از هزار عنوان کتاب در سال منتشر می‌شده است که این رقم در سال‌های اخیر با رشد چشم‌گیری مواجه بوده و به حدود هفتاد هزار عنوان در سال رسیده است. و هر ساله شاهد ساخت و تجهیز کتابخانه‌های عمومی، برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب و نمایشگاه‌های استانی و… نیز هستیم.
تمام این تلاش‌ها موجب شده است تا جمهوری اسلامی ایران طبق آمار منتشر شده از سوی یونسکو از حیث وضعیت انتشار کتاب جزء ده کشور اول جهان باشد.
این مقدمه از این رو تنظیم شد که در یک نگاه کلی نشان دهد وضعیت صنعت نشر کشور پویا و روبه رشد است و پیشرفت‌های چشم‌گیری در این عرصه‌ی فرهنگی بیش از پیش امیدبخش است البته بدیهی است که تا نقطه‌ی مطلوب فاصله وجود دارد و ضروری است که نقاط ضعف و قوت به صورت نوبه‌ای دسته‌بندی و با استفاده از تجربیات گذشته نقاط ضعف از بین برده شود و به نقاط قوت توجه بیشتری صورت پذیرد و از روش‌های نو به نو و کارشناسی با توجه به اقتضاعات روز هرچه بیشتر استفاده شود.
در تاریخ29تیرماه سال1390رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در دیدار مسئولان کتابخانه‌های بزرگ و عمومی و جمعی از کتابداران کشور فرمودند:
«…، ما در کشورمان، در جامعه‌ی خودمان، از واقعیتی که در این زمینه وجود دارد، راضی نیستیم، بله، درست است؛ امروز حجم کتاب‌هایی که تولید می‌شود، یا تیراژ کتاب‌ها بالا می‌رود؛ لیکن این کافی نیست؛ این‌ها برای کشور ما خیلی کم است. باید جوری بشود که در سبد کالای مصرفی خانواده‌ها، کتاب یک سهم قابل قبولی پیدا کند و…»
این مسأله ضرورت توجه به امر کتاب و کتابخوانی را دوصد چندان می‌کند و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و جدی مسئولان فرهنگی‌کشور در این حوزه است.
تمام این مسائل به همرا اتفاقات اقتصادی دوسال اخیر بالاخص افزایش غیرمنطقی قیمت کاغذ و مقوا و مواد اولیه صنعت نشر، زنگ خطری را به صدا درآورد که این خطر را ناشران که در خط مقدم این عرصه‌ی فرهنگی حضور دارند زودتر متوجه شدند و تلاش کردند آن را مدیریت کنند که هرچند موجب ایجاد خسارت به پیکر نحیف این صنعت شد ولی اصالت و ریشه‌دار بودن و توقع کم فعالان این عرصه از حیث اقتصادی، لطمات آن را کاهش داد و البته توقع می‌رود که مسئولان و مدیران دولتی که متولی مستقیم این بخش هستند نسبت به رصد وضعیت آینده غافل نشوند و با تدابیر کاربست، ضمن تداوم حرکت روبه رشد نشر کشور از هرگونه تهدید احتمالی که موجب کاهش سرعت پیشرفت آن می‌شود جلوگیری نمایند.
اکنون در آستانه‌ی انتخابات ریاست جمهوری هستیم و همه‌ی اقشار و اصناف و تشکل‌ها و… خواسته‌ها و توقعات خود را از دولت آینده به اشکال مختلف مطرح می‌نمایندکه فعالان حوزه فرهنگ و نشر نیز ضروری است مطالبات خود را مطرح نمایند، بهتر است قبل از برشمردن مطالبات مهمترین سرفصل‌های معضلات نشر کشور بازخوانی شوند:
● عدم توجه به نشر به عنوان یک صنعت
● عدم وجود ناشران بزرگ و دارای بنیه‌ی قوی محتوایی و اقتصادی
● صدور بی‌رویه‌ی مجوز انتشارات
● تولید و چاپ کتاب‌های فاقد محتوای مناسب
● عدم توجه کافی ناشران جبهه انقلاب در عرصه‌ی ترجمه‌ی فعال
● عدم استفاده بهینه از امکانات صنایع چاپ و…
●عدم بهره‌گیری کافی از روش‌های نوین ترویج و اطلاع رسانی
●فقدان شبکه منسجم تبلیغ و ترویج و…
●فقدان شبکه منسجم و فراگیر توزیع سراسری
پس از دسته‌بندی کلی معضلات صنعت نشر که باید نسبت به رفع آن اقدام شود بخشی از مهمترین سرفصل‌های مورد اهتمام و مطالبات جدی نشر در دولت آینده:
● ساماندهی کلان نشر کشور به عنوان یک صنعت مهم (تهیه سند صنعت نشر)
● رصد دقیق و روزآمد از وضعیت نشر کشور و پرهیز از هرگونه غفلت در این عرصه
● جهت دهی کلان به ذائقه، خواست و تقاضای مخاطب در راستای اهداف سند چشم‌انداز
● حمایت ویژه برای تولید آثار فاخر
● خودکفایی در تولید کاغذ و مقوا
● جلوگیری از شکل‌گیری ناشران ضعیف و تجدیدنظر اساسی در قوانین صدور مجوز نشر
● اهتمام جدی به تقویت ناشران بزرگ گفتمان انقلاب اسلامی
● بازنگری در نحوه تخصیص یارانه‌ها و هدفمند کردن دقیق آن
● توجه جدی و حمایت از معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد و تقویت بیشتر منابع انسانی از طریق جذب افراد صالح بالاخص در حوزه‌ی(بررسی محتوا و صدور مجوز) منطبق با اصول اساسی انقلاب اسلامی
● تقویت زیرساخت‌های ترویج کتاب و کتابخوانی از طریق سرمایه‌گذاری و احداث فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ کتاب
● حمایت ویژه از نهضت ترجمه
مدیران و مسئولان دولت آینده باید از فرصت خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بهترین بهره را ببرند و با استفاده از ظرفیت‌های کم‌نظیر موجود در کشور نقش ماندگار خود بالاخص در حوزه‌ی مهم و استراتژیک فرهنگ را ایفا نمایند.
“
