مسأله جایگاه دولت و نقش آن در اقتصاد، از زمان پیدایش دانش اقتصاد همواره مورد بحث اقتصاددانان و صاحبان اندیشه در مکاتب گوناگون اقتصادی بوده است. اسلام هم که نظریه اداره جوامع و سوق دادن آنها به صلاح و سداد است، بی‌تردید در زمینه جایگاه و نقش دولت در اقتصاد بی‌نظر نیست. با این حال، در نگرش اهل نظر به این موضوع اختلافاتی وجود دارد و از این‌رو تحقیقات گسترده در این باب ضروری می‌نماید. گرد آمدن اندیشه‌های گوناگون می‌تواند برای چنین تحقیقاتی بسترسازی کند و ادبیات این بحث را غنی سازد. در محور نخست این کتاب، نظریات مکاتب غیراسلامی مورد تأکید است. این محور دربردارنده چهار مقاله است که به بررسی و نقد نظریه‌های مکاتب سرمایه‌گذاری و سوسیالیستی می‌پردازد. مقاله نخست، تحت عنوان «جایگاه دولت در مکاتب لیبرالیستی» از دو بخش تشکیل شده است. مؤلف در بخش نخست، ضمن مطالعه دولت در مکتب کلاسیک، اساسی‌ترین نقد خود را متوجه مبانی فلسفی و نگاه یک‌بعدی این مکتب به حیات مادی انسان کرده است. در بخش دوم نیز تحولات اساسی مکتب ایران و رویکردهای امروزین آن بررسی شده است. مقاله دوم باعنوان «دولت در اقتصاد کینزی»، اندیشه‌های کینز را که در مقابل مکتب کلاسیک طرح شد و چند دهه بر اقتصاد کشورهای غربی حاکم بود، تبیین نموده است. در بخش اول این مقاله، فلسفه و نظریه‌های سیاسی کینز که به‌گونه‌ای در آرای اقتصادی او مؤثر بوده، بررسی شده است. در بخش دوم نیز اندیشه‌های اقتصادی کینز، از قبیل نظریه کمبود تقاضای کل، تفکیک بین تقاضای مؤثر و بالفعل، پایین بودن میل نهایی به مصرف ثروتمندان و نظریه بهره، تبیین شده است. مقاله سوم باعنوان «دولت در اقتصاد سوسیالیستی» به بررسی اندیشه‌های پیروان سوسیالیسم می‌پردازد. در این مقاله پس از بیان چگونگی پیدایش اقتصاد سوسیالیستی و جایگاه دولت در آن، نقاط قوت و ضعف اقتصاد با برنامه‌ریزی متمرکز دولتی ذکر و عوامل فروپاشی این نظام و نیز نوسازی اقتصادی تجزیه و تحلیل شده است. در مقاله چهارم باعنوان «تحلیلی مقایسه‌ای از دولت در مکتب اقتصادی سیاست»، نظریه دولت در این مکتب بررسی شده است. پیشینه تاریخی واژه دولت، دیدگاه‌های اندیشمندان درباره دولت، نارسایی‌های بازار و نارسایی‌های دخالت دولت در اقتصاد و فرضیه اهل نظریه دولت در مکتب اقتصادی سیاست، از مباحث این مقاله است.
بعد از رحلت پیامبر(ص) بیشتر حکومت‌های اسلامی براساس دیدگاه اهل‌سنت تشکیل شده است و از این‌رو نظریات آنان اهمیت خاص دارد. محور دوم کتاب، نظریه‌های اندیشمندان اهل تسنن است و در آن دو مقاله نگاشته شده است. مقاله نخست باعنوان «دولت در اقتصاد از دیدگاه اندیشمندان اهل‌سنت»، نتیجه‌گیری نظریات چند تن از اقتصاددانان اسلامی اهل سنت است. توضیح فلسفه وجود و دخالت دولت، اهداف اقتصادی دولت، مسئولیت‌ها، منابع مالی و اختیارات دولت اسلامی، از اهم مباحث کتاب است. مقاله دوم باعنوان «نقش اقتصادی دولت در اسلام»، به وظایف، اولویت‌ها، قلمرو، اهداف اقتصادی و محدودیت‌های فعالیت‌های اقتصادی دولت می‌پردازد.
محور سوم کتاب، نظریه‌های اندیشمندان شیعه درباره دولت است. در این محور، سه مقاله به توضیح نظریه های سه فقیه بزرگ شیعه می‌پردازد. مقاله نخست باعنوان «دولت در اقتصاد از دیدگاه شهید صدر(ره)» درصدد است منظومه‌ای فلسفی، اجتماعی و اقتصادی از رابطه دولت با ماهیت و حقیقت انسان و زندگانی اجتماعی‌اش براساس دیدگاه‌های شهید صدر(ره) ارائه کند. مقاله دوم باعنوان «دولت در اقتصاد از دیدگاه امام خمینی(ره)» به شرح نظریات رهبر فقید انقلاب اسلامی ایران در این‌باره پرداخته و مبانی نظریه دولت، اهداف دولت و بازار و وظایف اقتصادی دولت را از دیدگاه امام تبیین کرده است. مقاله سوم باعنوان «دولت در اقتصاد از منظر شهید مطهری(ره)» به اندیشه‌های این متفکر بزرگ درباره مبانی، اهداف و مسئولیت‌های دولت پرداخته است.
محور چهارم کتاب، نقش دولت در اقتصاد ایران است و مشتمل بر دو مقاله است. مقاله نخست باعنوان «دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، وظایف و اختیارات دولت را در قانون اساسی بررسی می‌کند و مبانی نظریه دولت، اهداف دولت و مسئولیت‌ها و وظایف اقتصادی دولت را در قانون اساسی وامی‌کاود. مقاله دوم با عنوان «ماهیت و ساختار دولت در ایران»، تحول مفهوم و ساختار دولت را در تاریخ معاصر ایران بررسی کرده و برپایه «قلمرو دخالت دولت در اقتصاد»، طیفی از انواع دولت‌ها را معرفی نموده است.
بعد از رحلت پیامبر(ص) بیشتر حکومت‌های اسلامی براساس دیدگاه اهل‌سنت تشکیل شده است و از این‌رو نظریات آنان اهمیت خاص دارد. محور دوم کتاب، نظریه‌های اندیشمندان اهل تسنن است و در آن دو مقاله نگاشته شده است. مقاله نخست باعنوان «دولت در اقتصاد از دیدگاه اندیشمندان اهل‌سنت»، نتیجه‌گیری نظریات چند تن از اقتصاددانان اسلامی اهل سنت است. توضیح فلسفه وجود و دخالت دولت، اهداف اقتصادی دولت، مسئولیت‌ها، منابع مالی و اختیارات دولت اسلامی، از اهم مباحث کتاب است. مقاله دوم باعنوان «نقش اقتصادی دولت در اسلام»، به وظایف، اولویت‌ها، قلمرو، اهداف اقتصادی و محدودیت‌های فعالیت‌های اقتصادی دولت می‌پردازد.
محور سوم کتاب، نظریه‌های اندیشمندان شیعه درباره دولت است. در این محور، سه مقاله به توضیح نظریه های سه فقیه بزرگ شیعه می‌پردازد. مقاله نخست باعنوان «دولت در اقتصاد از دیدگاه شهید صدر(ره)» درصدد است منظومه‌ای فلسفی، اجتماعی و اقتصادی از رابطه دولت با ماهیت و حقیقت انسان و زندگانی اجتماعی‌اش براساس دیدگاه‌های شهید صدر(ره) ارائه کند. مقاله دوم باعنوان «دولت در اقتصاد از دیدگاه امام خمینی(ره)» به شرح نظریات رهبر فقید انقلاب اسلامی ایران در این‌باره پرداخته و مبانی نظریه دولت، اهداف دولت و بازار و وظایف اقتصادی دولت را از دیدگاه امام تبیین کرده است. مقاله سوم باعنوان «دولت در اقتصاد از منظر شهید مطهری(ره)» به اندیشه‌های این متفکر بزرگ درباره مبانی، اهداف و مسئولیت‌های دولت پرداخته است.
محور چهارم کتاب، نقش دولت در اقتصاد ایران است و مشتمل بر دو مقاله است. مقاله نخست باعنوان «دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، وظایف و اختیارات دولت را در قانون اساسی بررسی می‌کند و مبانی نظریه دولت، اهداف دولت و مسئولیت‌ها و وظایف اقتصادی دولت را در قانون اساسی وامی‌کاود. مقاله دوم با عنوان «ماهیت و ساختار دولت در ایران»، تحول مفهوم و ساختار دولت را در تاریخ معاصر ایران بررسی کرده و برپایه «قلمرو دخالت دولت در اقتصاد»، طیفی از انواع دولت‌ها را معرفی نموده است.
لینک کوتاه: https://poiict.ir/?p=4784
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.