توضیحات

امروزه در اغلب کشورها، قانون­گذاری توسط مجلس (پارلمان) که نماد دموکراسی نماینده­سالاری است صورت می­گیرد. در ایران نیز هم­زمان با نهضت مشروطیت، مباحثی همچون پارلمان، نمایندگی، قانون­گذاری، قانون اساسی، تفکیک قوا و… به طور جدی وارد جامعه ایران شد و از همان زمان واکنش­­های موافق و مخالف را برانگیخت. نمایندگی مجلس شورا نیز از همین دسته مباحث می­باشد که از همان آغاز مشروطیت در مورد آن سخن­ها گفته شده است و حتی یکی از ثمرات مهم نهضت مشروطه، تأسیس مجلس شورای ملی به شمار می­آید.

هم­زمان و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، داشتن مجلس مقتدر با نمایندگانی صالح و سالم از دغدغه­های اصلی مردم انقلابی و مخصوصاً امام راحل بوده است. بر همین اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که « انعکاس خواست قلبی امت اسلامی» می­باشد،در فصل ششم و طی اصل­های ۶۲ تا ۹۱ به مبحث مجلس شورای اسلامی و مسائل مربوط به آن پرداخته است.

نکته قابل ذکر آن­که هرچند برخی از وظایف و اختیارات نمایندگان و مجلس را می­توان با نهادهایی اسلامی مانند شورا تطبیق داد ولی باید اذعان داشت که بسیاری از مفاهیم این بحث ریشه در غرب دارد و در بستر فرهنگی- اجتماعی غرب رشد کرده­اند. از سوی دیگر هیچ بحث مستقلی از نمایندگی مجلس شورای اسلامی و مباحث مربوط به آن مانند ماهیت، ویژگی­ها و عزل و …. نشده است و معمولاً این مسائل داخل کتاب­ها مخصوصاً کتب حقوق اساسی گنجانده شده است.

کتاب حقوق و وظایف نمایندگی مجلس از سه بخش تشکیل شده است؛ در بخش اول با کلیاتی هم­چون مفهوم و پیشینه قانون و پارلمان و انواع قانون­گذاری آشنا می­شویم. همچنین به کیفیت و چارچوب قانون­گذاری در حکومت اسلامی توسط مجالس پرداخته­ شده است.

در بخش دوم ماهیت نمایندگی و این­که نمایندگی مجلس چه نوع عقد و قراردادی است و وظایف و اختیارات نماینده آمده است. همچنین از محدوده این اختیارات و اهرم­های نظارتی بر مجلس و نمایندگان نیز بحث شده است.

بخش سوم به ویژگی­هایی از قبیل تعداد، مدت، اوصاف کلی، اعتبارنامه و … و امتیازات نمایندگی مانند مصونیت پارلمانی و حقوق و مزایا و … اختصاص دارد.