توضیحات

یکی از انواع شکاکیت، نسبی‌گرایی در معرفت است. (نسبی‌گرایی) را می‌توان به طور مطلق، به قول به عدم اعتبار مطلق چیزی و وابستگی آن به کسی یا امری دانست. در موضوع معرفت، نسبی‌گرایی شناختی به طور کلی این اعتقاد است که معرفت به طور مطلق صائب و معتبر نیست، بلکه به فرد شناسنده یا فاعل شناسا یا دیگر عناصر دخیل در شناسایی وابسته است. نسبی‌گرایی در معرفت، در واقع، عنصر (صدق) را از عناصر تشکیل‌دهنده معرفت، نشانه قرار داده و امکان مطلق و ابدی بودن صدق یافته‌های ذهنی را انکار می‌کند. بر اساس نسبی‌گرایی معرفتی، صدق یافته‌های ذهنی ما، به شرایط خاص و فضای معینی وابسته است. این شرایط ممکن است زمان، مکان، زبان، مذهب، نژاد، فرهنگ، یک دستگاه علمی خاص ـ مثل دستگاه اقلیدس ـ یا چیزهای دیگر باشد. بر این اساس، یک گزاره ممکن است در فضای یک فرهنگ خاص، درست و صادق باشد، اما در فضای فرهنگ دیگر، نادرست و ناهمگون با واقع باشد. در برابر، مطلق‌گرایی، به طور کلی، اعتقاد به صدق مطلق و دائمی گزاره‌هاست. نسبی‌گرایی نیز به اعتبارات مختلف، انواع گوناگونی دارد و در حوزه‌های گوناگون معرفتی و فرهنگی، ظهور و نمودهای مختلفی یافته است. بحث درباره چیستی شکاکیت و نسبی‌گرایی، و انواع آنها و مسائل جزئی را که درباره این مسائل درگرفته است به مطالعه مقالات این کتاب وامی‌نهیم.

✨ ✨✨✨

🔹 کتاب «شک‌گرایی و نسبی‌گرایی» جلد پنجم از مجموعه‌ای شش جلدی است که هر جلد آن به حوزهای خاص از معرفت‌شناسی اختصاص دارد و پیشتر در قالب مقالات در شماره‌های گوناگون مجله علمی پژوهشی «ذهن» منتشر شده‌اند. جلد نخست این مجموعه به «رئالیسم»، جلد دوم به «علم حضوری و شهود»، جلد سوم به «علم و دین و علم‌دینی»، جلد چهارم به «نظریه‌های توجیه و مبناگرایی»، جلد پنجم به «شک‌گرایی و نسبی‌گرایی» و جلد ششم به «فلسفه علم» پرداخته است. شک و یقین، شک‌گرایی، بیرون شد از شک‌گرایی، شکاکیت معاصر، نسبی‌گرایی معرفت شناختی و نسبی‌گرایی در فلسفه علم از جمله موضوعاتی هستند که در این مجلّد مورد نقد و نظر واقع شده‌اند.