توضیحات

از آنجا که بخش عمده‌ای از تحولات اجتماعی ایران معاصر، در ابعاد گوناگون فرهنگی، سیاسی و اقتصادی متاثر از نهاد روحانیت بوده است، لذا بررسی و ارزیابی کارکرد آن ضرورتی است که باید آن را از دو دیدگاه مختلف موجود در این زمینه مورد کاووش قرار داد. دیدگاه اول یکی از علل اصلی عقب‌ماندگی ایران معاصر را، مانند اروپای قرون وسطی، وجود یک نهاد سنتی و ضدتجدد به نام روحانیت می­داند. دیدگاه دیگر بر این باور اصرار دارد که قیاس روحانیت ایران با کلیسای قرون وسطی به دلیل تفاوت‌های اساسی موجود میان مبانی معرفت شناختی کارکرد این دو طیف و تفکر یک خطای بزرگ تاریخی است و روحانیت نه تنها عامل عقب ماندگی نبوده، بلکه سدی محکم و استوار در برابر انحطاط فرهنگی، ابتذال اخلاقی، استبداد داخلی، استعمار خارجی و استثمار توده‌ها بوده است. کتاب مجموعه مقالاتی است که با پرداختن به مواضع علامه محمدباقر مجلسی، پدیده دوم خرداد، استبداد رضاخانی، نگرش شیخ فضل‌اله نوری و… پژوهشی جامع در زمینه فرهنگ، جامعه و انقلاب ارائه می‌دهد.