توضیحات

علامه طباطبایی به عنوان مؤسس فلسفه علوم انسانی اسلامی تونست باب جدیدی در تحول علوم انسانی معاصر بازکند. وی با طرح مباحث معرفت شناختی و تبیین اعتباریات و فلسفه اجتماع و فلسفه انسان به صورت مستقل، فلسفه نوصدرایی را تأسیس کرد. فلسفه نوصدرایی علامه طباطبایی، زمینه تأسیس فلسفه علوم انسانی اسلامی را فراهم کرد.

مجموعه دوجلدی علامه طباطبایی، فیلسوف علوم انسانی-اسلامی، گزارش کوتاهی از مکتب نوصدرایی علامه طباطبایی در حوزه علم و دین، علم دینی و مبانی فلسفی علوم انسانی است که توسط استادان و محققان و فرهیختگان برای نخستین بار تدوین گشته است.

هدف از این تحقیق که برای همایش علامه طباطبایی، فیلسوف علوم انسانی اسلامی به مناسبت روز جهانی فلسفه در سال ۱۳۹۰ شمسی تهیه شده است، نشان دادن مبانی فلسفی علوم انسانی و چگونگی تأثیرگذاری آنها بر علوم انسانی معاصر و امکان تحقق علم دینی در عرصه علوم رفتاری و اجتماعی است.

پرسش های اصلی این تحقیق عبارت از این است که آیا اسلامی سازی علوم انسانی ممکن است یا خیر؟ آیا علامه طباطبایی و مکتب نوصدرایی در تأسیس فلسفه علوم انسانی اسلامی نقشی داشته است؟ پاسخ و فرضیه اصلی این پژوهش، مثبت است. این تحقیق دربردارنده نوآوری ها و نقدهای متعددی بر نظریه های علوم انسانی سکولار است. تبیین رابطه علم و دین، نظریه علم دینی از منظر علامه طباطبایی و مکتب نوصدرایی، معرفی مبانی منطقی و معرفت شناختی و انسان شناختی و نظریه اعتباریات و نظریه اجتماع در فلسفه نوصدرایی و تأثیر آن بر علوم انسانی، نقد پارادایم های علوم انسانی سکولار و معرفی پارادایم اسلامی و نقد برخی نظریه های غربی در عرصه علوم رفتاری و اجتماعی از جمله نوآوری ها و نقدهای این نگاشته است.

کتاب علامه طباطبایی، فیلسوف انسانی-اسلامی در نه فصل و دو جلد تنظیم شده است:

فصل اول: زیست نامه علامه طباطبایی

فصل دوم: رابطه علم و دین در مکتب علامه طباطبایی

گفتار اول: علم و دین از منظر علامه طباطبایی

گفتار دوم: نسبت دین و فلسفه از منظر علامه طباطبایی و تأثیر آن بر علوم انسانی

گفتار سوم: علم و دین از دیدگاه استاد مطهری

گفتار چهارم: علم و دین از دیدگاه استاد حسن زاده آملی

گفتار پنجم: علم و دین، جبر و اختیار انسان

فصل سوم: علم دینی در مکتب علامه طباطبایی

گفتار اول: استاد جوادی آملی و فرآیند علم دینی

گفتار دوم: علوم دینی از دیدگاه استاد مصباح یزدی

گفتار سوم: علم قدسی از منظر دکتر نصر

فصل چهارم: مبانی منطقی و معرفت شناختی علامه طباطبایی

گفتار اول: دیدگاه های منطقی علامه طباطبایی

گفتار دوم: «نظریه معرفتی ادراک» و نقش آن در تأسیس معرفت شناسی نوصدرایی

فصل پنجم: مبانی انسان شناختی علامه طباطبایی

گفتار اول: انسان شناسی علامه طباطبایی

گفتار دوم: فطرت و جامعه بشری از منظر علامه طباطبایی

گفتار سوم: رویکرد و هدف تربیت اخلاقی از منظر علامه طباطبایی

گفتار چهارم: انسان از منظر سه حکیم مسلمان

فصل ششم: نظریه اعتباریات علامه طباطبایی

گفتار اول: کاربرد نظریه اعتباریات علامه طباطبایی در علوم انسانی

گفتار دوم: پیامدهای معرفت شناختی اعتباریات علامه طباطبایی

گفتار سوم: اعتباریات اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبایی

گفتار چهارم: ماهیت حق از منظر علامه طباطبایی

گفتار پنجم: بررسی تطبیقی نظریه حق از منظر شهید مطهری و استاد مصباح یزدی

فصل هفتم: مبانی اجتماعی-سیاسی علامه طباطبایی

گفتار اول: هستی جامعه از نظرگاه علامه و شاگردان شان

گفتار دوم: روش شناسی اجتماعی قرآن از منظر تفسیرالمیزان

گفتار سوم: فلسفه سیاسی علامه طباطبایی

فصل هشتم: پارادایم های علوم انسانی غربی و اسلامی

گفتار اول: چالش های هستی شناختی و معرفت شناختی در پارادایم های علوم انسانی-اجتماعی

گفتار دوم: «مدیریت پژوهش جزیی نگر» تنها راه درست تولید علوم انسانی-اسلامی

گفتار سوم: ضرورت طراحی منطق فهم دین برای تولید علوم انسانی و اسلامی

گفتار چهارم: پارادایم اجتهادی دانش دینی «پاد»، مدلی برای تولید علوم انسانی اسلامی

گفتار پنجم: معیار دینی بودن علوم انسانی

گفتار ششم: آسیب شناسی انکار علم دینی

فصل نهم: مبانی اسلامی و تحول نظریه های علوم انسانی

گفتار اول: بررسی امکان تغییر مدل رشد سولو با پیش فرض های اسلامی

گفتار دوم: تحلیل نظریه های علوم سیاسی غربی با توجه به مبانی اسلامی

گفتار سوم: تحلیل نظریه چهارچوب مرجع کنش در سازمان و برایند و نقد آن با توجه به مبانی اسلامی