توضیحات

موضوع حقوق و جایگاه مردم در نظام های سیاسی خصوصاً نظام دینی از مباحث بحث بر انگیز دین پژوهی است که در سال های اخیر از سوی طیف های مختلف مطرح و هر طیفی با مبانی و پیش فرض های ذهنی خود آن را بررسی و چه بسا آن را نیز به اسلام و سیره نظری و عملی پیامبر اسلام و امامان نسبت دادند. گروهی کوشیدند اسلام و نظام سیاسی نبوی را نظام بی توجه به حقوق و جایگاه مردم بلکه ناسازگار با آن معرفی کنند. این کتاب می کوشد نشان دهد در عین حال که حکومت نبوی حکومت الهی و آسمانی است، در عین حال به حقوق و جایگاه واقعی مردم در چهارده سده پیش پرداخته و آن را نه به صورت تئوری نظری بلکه در عمل و واقعیت نیز متجلی نموده است.

نویسنده مطالب خود را در چهار مبحث ذیل به تصویر میکشد. در مبحث اول(نقش مردم در حکومت) نویسنده با برشمردن اصول و نکاتی مانند اصل بیعت، لزوم رضایت مردم، شورا، امانت بودن حکومت، امین و اجیر انگاری دولتمردان، جایگاه مردم در مشروعیت سیاسی حکومت را نشان میدهد. در مبحث دوم(اداره کشور) کتاب با اتکا به اصول متخذ از سیره نظری و عملی پیامبر(ص) مانند: لزوم مشاوره، حقوق فطری شهروندان، شایسته سالاری، آزادی سئوال، نقد و اعتراض، نصیحت حاکم، جایگاه و نقش مردم را در اداره کشور تبیین کرده است. مبحث سوملزوم رابطه حسنه و عاطفانه حاکم با شهروندان و مدارا با آنان و طیفهای مختلف جامعه را ترسیم میکند. مبحث آخر مقاله متکفل تبیین حقوق مردم در عرصه قانونگذاری است که در این قسمت با یادآوری این نکته که قوانین مربوط به شریعت یا موارد نص الهی از قلمرو مشارکت مردم خارج است، تأکید شده است که در عرصههای دیگر حاکم با مشاوره مردم به وضع قانون می پردازد.