توضیحات

این کتاب در یک مقدمه، سه فصل و همراه با جمع بندی و نتیجه گیری تدوین شده است. فصل اول به کلیات و مبانی پژوهش، مفاهیم، ادبیات، پیشینه، پرسش ها، فرضیه ها و متغیرهای آن اختصاص دارد. در فصل دوم جریان شناسی سیاسی در ایران از ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ پنج جریان مذهبی یا اسلام گرا، ملی گرا یا ناسیونالیست، چپ یا مارکسیستی، ترکیبی و التقاطی و بالاخره سلطنت طلب با ویژگی های هریک از جریان های مذکور حاملان و سخن گویان آن ها مطرح شده است. فصل سوم کتاب به جریان های سیاسی اسلام گرا در جمهوری اسلامی ایران اختصاص دارد. در ابتدای این فصل پس از تبیین مفهومی و جامعه شناختی جریان راست یا اصول گرا از ویژگی های این جریان، سیر تطور و تکوین آن از راست تا آبادگری و سپس اصول گرایی و نیز بانیان، حاملان و سخن گویان اصلی جریان اصول گرا یعنی حزب جمهوری اسلامی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جامعه روحانیت مبارز تهران، حزب مؤتلفه اسلامی، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی و آبادگران سخن به میان آمده است.

در بخش دیگری از فصل سوم، جریان شناسی چپ یا اصلاح طلب با احزاب و تشکل هایی چون مجمع روحانیون مبارز، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، دفتر تحکیم وحدت، کارگزاران سازندگی، مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، جبهه مشارکت ایران اسلامی و حزب اعتماد ملی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نکته مهم و مورد توجه در این قسمت، نقد و بررسی به نوعی آسیب شناسی اصلاح طلبی در جامعه ایران است.

دیگر مبحث این فصل به جریان سوم اختصاص دارد. جریانی که بر این باور بود که دوران چپ و راست خاتمه یافته و باید جریان جدیدی اداره امور را بر عهده گیرد.

بخش پایانی فصل سوم کتاب به دین اندیشان و جریان برخاسته از تفکر آن ها اختصاص دارد. این جریان خود به سه دسته سنت گرایان، ناقدان سنت و تجدد، و تجددگرایان تقسیم شده و اهم آرا و دیدگاه های آن ها مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.

جمع بندی و نتیجه گیری، درج آخرین فهرست احزاب و تشکل های سیاسی در ایران امروز به عنوان ضمیمه کتاب،در قسمت پایانی کتاب آورده شده است.