توضیحات

بیولوژی نص نه تحقیقی در باب نشانه شناسی و نه تفسیری بر قرآن است، بلکه باید آن را تحقیقی در باب ارتباط نشانه شناسی و تفسیر قرآن دانست. از این رو، بیولوژی نص تحقیقی بینارشته ای است که ارتباط دستاوردهای دو حوزه مختلف، اما مرتبط، یعنی دانش نشانه شناسی و تفسیر قرآن را بررسی می کند و بر اساس دستاوردهای این دانش به تأمل در تفسیر قرآن و تأثیر آن در این حوزه می پردازد. همچنین، این اثر تلاشی بشری برای یافتن راهی برای فهم این کتاب آسمانی بر اساس روش های نوین است.این لثر از لحاظ روش شناختی دو کار انجام می دهد: اولاً آرا و دیدگاه های نشانه شناختی را در سیاق و بافتی جامع می بیند. در این بافت جامع اندیشه های بسیاری پیدا شده اند که باید آنها را با توجه به دیدگاه های رقیب و جریان های تاریخی فهمید. ثانیاً آن آرا و دیدگاه ها را در متن نزاع های تفسیری و اختلاف نظرهای موجود در علوم قرآنی در نظر می گیرد و نتایج نشانه شناسی را به حل این نزاع فرا می خواند. تفسیر قرآن همواره رزمگاه جریان های مخالف در جهان اسلام بوده است و تمام فرقه ها و جریان های فکری تلاش کرده اند تا مؤیدی بر دیدگاه خودشان از قرآن بیابند. دستاوردهای نشانه شناسی را باید در این رزمگاه طلبید و تأثیر آن را در قوت و ضعف دیدگاه های موجود بررسی کرد.کتاب بیولوژی نص در یازده فصل سامان یافته است:فصل اول: نشانه شناسی؛ مفاهیم و کلیاتفصل دوم: ارتباط وحیانیفصل سوم: ماهیت و ویژگی های نصفصل چهارم: نص و فعالیت های تفسیریفصل پنجم: تحلیل ساختار نصفصل ششم: معانی و دلالت های نصفصل هفتم: نص و سیاقفصل هشتم: ساختار روایی نصفصل نهم: تفسیر بینامتنی قرآنفصل دهم: بسط معانی بینامتنیفصل یازدهم: پایان ناپذیری معانی نصدر پایان کتاب نیز سه ضمیمه به اثر ملحق شده است؛ ضمیمه اول به بررسی دیدگاه ایزوتسو در دو کتاب خدا و انسان در قرآن و مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن مجید اختصاص دارد. ایزوتسو اولین کسی است که تحقیقی مفصل در باب قرآن از منظر نشانه شناسی سوسور دارد.ضمیمه دوم به بررسی تاریخیت نص، یعنی دیدگاه نصر حامد ابوزید اختصاص دارد.ضمیمه سوم هم مدل ارتباط متنی اکو را به اجمال همراه با نمودار نشان می دهد.چنانچه گفتیم این اثر تحقیقی در باب ارتباط نشانه شناسی و تفسیر قرآن است، اما می توانیم آن را بازخوانی نشانه شناختی تفسیر المیزان هم بدانیم؛ چرا که در مباحث مهم نشانه شناختی به این اثر رجوع می کند. علاوه بر این دیدگاه هایی که در این اثر آمده اند نظریه ای خاص را در باب معرفت دینی می پرورانند و از این منظر بیولوژی نص به حوزه معرفت دینی نیز تعلق دارد.