توضیحات

فلسفه دین مهم ترین حوزه ای است که اعتزالیان جدید در آن بیشتر از سایر حوزه ها قلم زده اند و بیشترین شبهات از سوی آنان در این حوزه متوجه مبانی دینی شده است و در نتیجه بیشترین نقدها نیز متوجه آرای آنان در این حوزه است؛ امروزه این حوزه به دلیل گستردگی و نو بودن مسائل آن تحت عنوان مستقلی به نام کلام جدید هم مطرح می شود، اما به عنوان علمی و دقیق آن همان فلسفه دین است.

جلد حاضر حاصل مقاله هایی است که در حوزه فلسفه دین به دبیرخانه مجموعه مقالات اعتزال نو رسیده و پس از ارزیابی مورد تأیید قرار گرفته. این مقاله در دوازده فصل تنظیم شده است.

ـ فصل اول به نقد جدیدترین نگاه به ماهیت وحی پرداخته که از سوی دکتر سروش مطرح شده است.

ـ فصل دوم دیدگاه تاریخ مندی قرآن به نقد کشیده شده است و آیات پنج گانه ای که شاهد این دیدگاه گرفته شده و آن را دلیل بر خطاپذیری قرآن و تاریخ مندی آن گرفته اند بررسی شده.

ـ فصل سوم عهده دار یکی دیگر از مبانی شایع در فکر نواعتزالیان است که برگرفته از هرمنوتیک یا نشانه شناسی است یعنی بحث سیالیت معنای متون دینی مورد نقد واقع شده است.

ـ فصل چهارم به بررسی تطبیقی حقیقت وحی از نگاه علامه طباطبایی و حسن حنفی پرداخته و تفاوت های فراوان این دو دیدگاه را نمایان کرده است.

ـ در فصل پنجم دیدگاهی که قصص قرآن را واقع نما نمی داند و برخی از نواعتزالیان قائل به آن اند، بررسی و نقد شده است و تناقضات و اشکالات این نگاه از جهات مختلف آشکار شده است.

ـ فصل ششم دیدگاه عابد الجابری در رد دلالت امی بودن پیامبر بر اعجاز قرآن را به بحث نشسته و وجوه هشت گانه جابری بر مدعای خود را یکایک بررسی و مردود دانسته است.

ـ فصل هفتم به بررسی تطبیقی آرای آیت الله خامنه ای مدظله العالی با آرای برخی از نو اعتزالیان درباره مفهوم و ماهیت فقه، گستره و قلمروی فقه و رابطه فقه و اخلاق پرداخته و فاصله دیدگاه ها را به خوبی نمایان کرده است.

ـ در فصل هشتم تارخ مندی احکام جزایی اسلام از نظر نواعتزالیان مورد چالش واقع شده است و از جهات مختلف بر ثبات و جاودانگی احکام جزایی تأکید شده است.

ـ فصل نهم عهده دار بحث مهم عقل و دین و نقد نگاه مجتهد شبستری در این موضوع است.

ـ فصل دهم در بخش اول مبانی نظریه اختصاص قلمروی دین به آخرت را تبیین و آن را به نقد کشیده است و در بخش مبانی نظریه دوساحتی بودن دین را تبیین کرده و با دلایلی اثبات نموده که دین هم متصدی هدایت امور دنیوی است و هم آخرت بشر را تضمین کرده است.

ـ در فصل یازدهم شاهد بحث ذاتی و عرضی در دین که دیدگاه شایعی در بین نواعتزالیان است هستیم.

ـ بالاخره در فصل دوازدهم دیدگاه های دکتر سروش و اقبال لاهوری در موضوع خاتمیت به نحو تطبیقی مورد تحلیل قرار گرفته است.