توضیحات

مناظره، گفت و گویی دو طرفه است که در آن هر یک از طرفین با استدلال و ارائه براهین تلاش می‌کند تا برتری و فضیلت مجموعه باورها و شناخت‌های خویش را بر دیگری به اثبات رسانند. در تعاریف دیگر، مناظره به هر گونه مباحثه رو در رو، روشمند و منطقی میان دو صاحب‌نظر گفته می‌شود، که به گونه‌ای نقادانه، دیدگاه‌ها و نظریات یکدیگر را درباره موضوعی خاص به چالش می‌کشند تا در نهایت دیدگاه برتر به نحو مسالمت‌ آمیز، برتری خود را نشان دهد.

پیشوایان دینی ما اهل گفت وگو و مناظره بوده و آداب خاصی برای آن داشته اند. مجادلات کلامی امام علی(ع) با گروه‌هایی از انصار و مهاجران درباره شورا و خلافت، مباحثات گسترده امام جعفر‌ صادق(ع) با دهریان و همچنین دانشمندان اهل کتاب، حضور فعال امامان رضا(ع)، جواد(ع) و هادی(ع) در مجالس مناظره با دانشمندان فرق گوناگون اسلامی و اندیشمندان پیرو ادیان مختلف، از جمله این مناظرات است.

هدف از مناظره تبیین حقایق و حلاجی یک موضوع برای مخاطبان است. شرکت در مناظره غالباً همراه با روبرو شدن با فرد یا افرادی است که دارای نگرش و دیدگاه های متفاوتی دارند. همچنین این افراد احتمالاً دارای خلق و خو و شخصیتی متفاوت بوده و گاهی ممکن است به گونه ای غیرقابل پیش‌‌بینی رفتار نمایند. حضور در مناظره، مستلزم برخورداری از دسته‌ای از مهارت‌ها است تا بتوان با به کار گیری آنها، ضمن احترام گذاشتن به دیگران، از حقیقت و واقع یک موضوع دفاع کرد و بر اندیشه و باورهای دیگران به نحوی مطلوب اثر گذاشت .